Numer Identyfikacji Podatkowej (NIP) jest kluczowym elementem identyfikacyjnym każdego podatnika w Polsce. Składający się z dziesięciu cyfr numer służy do jednoznacznej identyfikacji podatnika i jest niezbędny w wielu aspektach działalności gospodarczej. W tym artykule omówimy, czym jest NIP, kto musi go posiadać, jak go uzyskać oraz jak sprawdzić poprawność NIP kontrahenta.

Czym jest Numer Identyfikacji Podatkowej?

NIP to unikalny dziesięciocyfrowy numer nadawany przez naczelnika urzędu skarbowego. Jego struktura jest precyzyjnie zdefiniowana:

• Pierwsze trzy cyfry oznaczają kod urzędu skarbowego.
• Kolejne sześć cyfr to cyfry nadane losowo.
• Ostatnia cyfra jest cyfrą kontrolną, obliczaną za pomocą specjalnego algorytmu.

NIP został wprowadzony ustawą o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników i jest przyporządkowany na cały okres działalności podmiotu lub na całe życie w przypadku osób fizycznych.

Kto powinien posiadać NIP?

Obowiązek posiadania NIP dotyczy:

• Osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą lub będących czynnymi podatnikami podatku VAT.
• Płatników składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.
• Osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, które są podatnikami na podstawie innych ustaw.

Osoby nieprowadzące działalności gospodarczej i niebędące czynnymi podatnikami VAT nie mają obowiązku posiadania NIP.

Jak uzyskać NIP?

Procedura uzyskania NIP różni się w zależności od statusu podatnika:

• Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą składają wniosek o wpis do CEiDG (formularz CEiDG-1). Jeśli osoba posiada już NIP, staje się on jednocześnie numerem identyfikacji podatkowej działalności.
• Osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej składają wniosek NIP-7 w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na miejsce zamieszkania.
• Osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej składają wniosek NIP-2 w urzędzie skarbowym właściwym dla podatku dochodowego.

Wydanie NIP jest bezpłatne i następuje w ciągu 3 dni od złożenia poprawnego wniosku.

Jak sprawdzić poprawność NIP?

Sprawdzenie własnego numeru NIP można wykonać w urzędzie skarbowym, który go wydał, poprzez złożenie odpowiedniego wniosku. Istnieje także możliwość sprawdzenia NIP drogą elektroniczną.

Czy NIP i PESEL to to samo?

Nie, NIP i PESEL to dwa różne numery identyfikacyjne używane w Polsce do różnych celów.

NIP (Numer Identyfikacji Podatkowej)

• Przeznaczenie: Służy do identyfikacji podatników w systemie podatkowym.
• Użycie: Wykorzystywany przez osoby prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz płatników składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.
• Struktura: Składa się z 10 cyfr, z których pierwsze trzy oznaczają kod urzędu skarbowego, sześć kolejnych jest nadane losowo, a ostatnia cyfra jest cyfrą kontrolną.
• Obowiązkowość: Obowiązkowy dla przedsiębiorców, osób prawnych i płatników VAT.

PESEL (Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności)

• Przeznaczenie: Służy do identyfikacji osób fizycznych w systemie ewidencji ludności.
• Użycie: Wykorzystywany w różnych rejestrach publicznych, m.in. w systemie ochrony zdrowia, systemie ubezpieczeń społecznych, edukacji, itp.
• Struktura: Składa się z 11 cyfr, gdzie pierwsze sześć cyfr oznacza datę urodzenia (rok, miesiąc, dzień), cztery kolejne to liczby porządkowe z oznaczeniem płci, a ostatnia cyfra jest cyfrą kontrolną.
• Obowiązkowość: Obowiązkowy dla wszystkich obywateli Polski oraz dla cudzoziemców mieszkających w Polsce na stałe.

Katarzyna - Doradca ds. księgowości

Od ponad dekady pasjonuję się księgowością i doradztwem gospodarczym. Specjalizuję się w zarządzaniu finansami spółek handlowych, wspierając klientów na każdym etapie prowadzenia działalności gospodarczej. Posiadam nie tylko teoretyczną wiedzę z zakresu księgowości, ale także praktyczne doświadczenie, które pozwala mi zrozumieć i skutecznie reagować na potrzeby moich klientów.